9.08.2005
Partiow hag Ombrofyoryon Almaynek
Ha’n dewisyans Almaynek ow nesa, my a vynna ri pella kedhlow a’n partiow politek ha’ga ombrofyoryon. (Notenn: Hemm yw blog, nyns yw erthygel nowodhow. Y kevir ow breus ow honan kemmyskys gans an gwiryow y’n deskrifansow a syw!) Yma lies parti yn Almayn, mes an re ma yw an hwegh brassa:
CDU: Unnyans Gweriniethek Kristyon. Hemm yw an brassa parti gwithadorek yn Almayn, hag y’n eur ma an brassa parti herwydh an niver a skoedhyoryon. Penn an parti yw Angela Merkel, neb yw aga ombrofyer rag an Chansloredh Keffrysel. Mar kwra an CDU gwaynya galloes y’n dewisyans ma, Merkel a vydh an kynsa benyn dhe vos Chanslores Keffrysel Almayn, hag ynwedh an kynsa Chansler dhiworth an kyns Repoblek Gweriniethek Almaynek (Almayn Est). Yma tus re gehevelis Merkel dhe Margaret Thatcher.
CSU: Unnyans Kowethasel Kristyon. An CDU yw parti an ‘withadoryon gowethasel’ (social conservatives) a-dreus Almayn oll, mes yn Stat Rydh Bayern -- brassa stat Repoblek Keffrysel Almayn -- an le ma y’n kammneves politek yw lenwys gans an CSU. Hwoerbarti an CDU yw an CSU, ha warbarth an dhew barti a form unn bagas y’n Bundestag. Penn an CSU yw Edmund Stoiber, Menysterlywydh Bayern (henn yw soedh kehaval orth soedh ‘governour’ y’n Statys Unnys). Stoiber a ombrofyas avel Chansler a-barth an CSU ha CDU y’n diwettha dewisyansow senedhek yn 2002; kynth usi ev ha’y barti ow skoedhya Merkel y’n dewisyans ma, ev re offendyas raglevoryon yn statow erell Almayn a-gynsow gans y lavarow antemprys.
FDP: Parti Gweriniethek Rydh. An FDP yw parti ‘livrel’ Almayn, mes ‘livrel’ herwydh styr koth an ger na: i a vynn gwitha rydhses personel, iselhe tollow, ha lehe myns an governans. Yn Amerika, ni a’s hanwsa ‘gwithadoryon fiskel’ po ‘libertaryon’. Penn an parti yw Guido Westerwelle, den nebes yowynk dhe lenwel soedh a’n par na, hag igor a-dro dh’y gethreydhogneth (gwynn agan bys a pe henna possibyl rag ombrofyer lywydhel y’n Statys Unnys!). Kyn nag yw an FDP parti bras, i re beu rann a lies kesgovernans, ha dell hevel lemmyn, i a vynn gul kesgovernans gans an CDU/CSU mar kwrello an tri farti ma kemmeres moy es hanter an esedhow y’n Bundestag -- ha henn yw fest possibyl.
SDP: Parti Gweriniethek Kowethasel. Hemm yw parti ‘Lavur’ Almayn, hag ymons i lemmyn yn kesgovernans gans an Re Las (gwel war-woeles). Kepar ha’n parti Lavur yn Breten Veur, an SDP re gollas nebes a’ga skoedhyoryon a-dhia an diwettha dewisyans. Fest possibyl yw i dhe gelli an dewisyans, kynth yw an niverow-poll ogas y’n eur ma. Penn an parti yw an Chansler Keffrysel a-lemmyn, Gerhard Schröder. Dell hevel, Schröder yw hwath meurgerys gans an Almaynyon, kyn nag yw y barti mar gerys dell o yn 2002. Mes kynth eus moy a skoedhyans rag an CDU/CSU es rag an SDP y’n eur ma, Almaynyon re leveris yn pollow dell via gwell gansa kavoes Schröder ages Merkel avel Chansler y’n governans nowydh.
Bündnis ’90/Die Grünen: Keffrysyans ’90/An Re Las. Parti Glas Almayn yw hemma, ha rann an kesgovernans a-lemmyn. (Gwynn -- po glas -- agan bys a kalla parti a’n par na bos rann an governans y’n Statys Unnys!) Penn an parti yw Joschka Fischer, lemmyn Menyster Estrenyek Almayn. Fischer ha’y barti re gollas nebes a’ga skoedhyans wosa bysmer henwys an “Visa-Affäre” (an Negys Visa) hevlyna. Parti byghan yw an Re Las, tamm brassa ages an FDP, mes kepar ha’n parti na, y fons bos pur alloesek mar kallons i gul kesgovernans gans parti brassa -- y’n kas ma, an SDP -- y’n Senedh nowydh.
Die Linkspartei: Parti an Kledh. Hemma yw parti nowydh, gwrys gans an kyns PDS (Parti a Gowethasieth Gweriniethek) ha parti kledhek (left-wing) arall henwys an WASG. An PDS yw er parti soedhogel (kemmynegorek) an Repoblek Gweriniethek Almaynek, ha ny gemmeras meur a raglevow yn-mes an kyns Almayn Est; an PDS ha’n WASG re erviras kesoberi rag assaya dhe gavoes moy a raglevow hag a esedhow y’n Bundestag. Y’n dewisyans 2002, ny wrug an PDS gwaynya saw dew esedh y’n Senedh. Yma dew benn dhe’n Linkspartei: Gregor Gysi a’n PDS hag Oskar Lafontaine a’n WASG (ha, kyns henna, a’n SDP).
Moy dhe sywya...
Dewisyans Almaynek
CDU: Unnyans Gweriniethek Kristyon. Hemm yw an brassa parti gwithadorek yn Almayn, hag y’n eur ma an brassa parti herwydh an niver a skoedhyoryon. Penn an parti yw Angela Merkel, neb yw aga ombrofyer rag an Chansloredh Keffrysel. Mar kwra an CDU gwaynya galloes y’n dewisyans ma, Merkel a vydh an kynsa benyn dhe vos Chanslores Keffrysel Almayn, hag ynwedh an kynsa Chansler dhiworth an kyns Repoblek Gweriniethek Almaynek (Almayn Est). Yma tus re gehevelis Merkel dhe Margaret Thatcher.
CSU: Unnyans Kowethasel Kristyon. An CDU yw parti an ‘withadoryon gowethasel’ (social conservatives) a-dreus Almayn oll, mes yn Stat Rydh Bayern -- brassa stat Repoblek Keffrysel Almayn -- an le ma y’n kammneves politek yw lenwys gans an CSU. Hwoerbarti an CDU yw an CSU, ha warbarth an dhew barti a form unn bagas y’n Bundestag. Penn an CSU yw Edmund Stoiber, Menysterlywydh Bayern (henn yw soedh kehaval orth soedh ‘governour’ y’n Statys Unnys). Stoiber a ombrofyas avel Chansler a-barth an CSU ha CDU y’n diwettha dewisyansow senedhek yn 2002; kynth usi ev ha’y barti ow skoedhya Merkel y’n dewisyans ma, ev re offendyas raglevoryon yn statow erell Almayn a-gynsow gans y lavarow antemprys.
FDP: Parti Gweriniethek Rydh. An FDP yw parti ‘livrel’ Almayn, mes ‘livrel’ herwydh styr koth an ger na: i a vynn gwitha rydhses personel, iselhe tollow, ha lehe myns an governans. Yn Amerika, ni a’s hanwsa ‘gwithadoryon fiskel’ po ‘libertaryon’. Penn an parti yw Guido Westerwelle, den nebes yowynk dhe lenwel soedh a’n par na, hag igor a-dro dh’y gethreydhogneth (gwynn agan bys a pe henna possibyl rag ombrofyer lywydhel y’n Statys Unnys!). Kyn nag yw an FDP parti bras, i re beu rann a lies kesgovernans, ha dell hevel lemmyn, i a vynn gul kesgovernans gans an CDU/CSU mar kwrello an tri farti ma kemmeres moy es hanter an esedhow y’n Bundestag -- ha henn yw fest possibyl.
SDP: Parti Gweriniethek Kowethasel. Hemm yw parti ‘Lavur’ Almayn, hag ymons i lemmyn yn kesgovernans gans an Re Las (gwel war-woeles). Kepar ha’n parti Lavur yn Breten Veur, an SDP re gollas nebes a’ga skoedhyoryon a-dhia an diwettha dewisyans. Fest possibyl yw i dhe gelli an dewisyans, kynth yw an niverow-poll ogas y’n eur ma. Penn an parti yw an Chansler Keffrysel a-lemmyn, Gerhard Schröder. Dell hevel, Schröder yw hwath meurgerys gans an Almaynyon, kyn nag yw y barti mar gerys dell o yn 2002. Mes kynth eus moy a skoedhyans rag an CDU/CSU es rag an SDP y’n eur ma, Almaynyon re leveris yn pollow dell via gwell gansa kavoes Schröder ages Merkel avel Chansler y’n governans nowydh.
Bündnis ’90/Die Grünen: Keffrysyans ’90/An Re Las. Parti Glas Almayn yw hemma, ha rann an kesgovernans a-lemmyn. (Gwynn -- po glas -- agan bys a kalla parti a’n par na bos rann an governans y’n Statys Unnys!) Penn an parti yw Joschka Fischer, lemmyn Menyster Estrenyek Almayn. Fischer ha’y barti re gollas nebes a’ga skoedhyans wosa bysmer henwys an “Visa-Affäre” (an Negys Visa) hevlyna. Parti byghan yw an Re Las, tamm brassa ages an FDP, mes kepar ha’n parti na, y fons bos pur alloesek mar kallons i gul kesgovernans gans parti brassa -- y’n kas ma, an SDP -- y’n Senedh nowydh.
Die Linkspartei: Parti an Kledh. Hemma yw parti nowydh, gwrys gans an kyns PDS (Parti a Gowethasieth Gweriniethek) ha parti kledhek (left-wing) arall henwys an WASG. An PDS yw er parti soedhogel (kemmynegorek) an Repoblek Gweriniethek Almaynek, ha ny gemmeras meur a raglevow yn-mes an kyns Almayn Est; an PDS ha’n WASG re erviras kesoberi rag assaya dhe gavoes moy a raglevow hag a esedhow y’n Bundestag. Y’n dewisyans 2002, ny wrug an PDS gwaynya saw dew esedh y’n Senedh. Yma dew benn dhe’n Linkspartei: Gregor Gysi a’n PDS hag Oskar Lafontaine a’n WASG (ha, kyns henna, a’n SDP).
Moy dhe sywya...
Postys gans Benjamin Bruch dhe 23:29.
